Proxy sunucusu, kullanıcıların bilgisayarı ile internet arasında yer alan bilgisayardır ve kullanıcıya ağ servislerini dolaylı bir şekilde vermektedir. Bu kullanıcının yerel bilgisayarında olabildiği gibi kullanıcının bilgisayarı ile internette erişmek istediği sunucu arasında bir noktada yer almaktadır. Proxy sunucusu tüm müşteri isteklerini kesiştirir ve varsa cache belleğinden sonuç getirmektedir eğer cache belleğinde yoksa gerçek sunucuya sorguyu göndermektedir. Kullanıcının bilgisayarı proxy sunucusuna bağlanır ve proxy sunucusu bu isteği iletir. Bu istekler arasında sunucularda yer alan dosyaların yanı sıra diğer herhangi bir kaynak bulunabilmektedir.
Proxy Sunucusu Türleri
Proxy sunucuları kullanım amaçları ve fonksiyonlarına göre değişiklik göstermektedir. En sık kullanılan bazı proxy sunucuları aşağıdaki gibidir.
Web Proxy sunucuları en sık kullanılan proxy sunucularından birisidir. Kullanıcıların isteklerini cache ya da uzak web serverlarındaki kaynaklara erişerek kullanıcının ekranına getirmektedir. Bu şekilde yerel ağ kullanıcıları veriye hızlı ve güvenli bir şekilde erişim sağlamaktadır. Eğer erişilmek istenilen kaynak cache üzerinde yer almıyorsa web proxy veriyi uzak sunucudan alır ve kullanıcıya sonucu getirmeden önce bir kopyasını cache bellekte saklamaktadır.
Transparent Proxy genel olarak basit IP banlarının üstesinden gelmek için internet sitelerini cache belleğe almak için kullanılmaktadır. Ancak bu proxyler kullanıcının orijinal IP adresini açığa çıkardığı için herhangi bir şekilde kullanıcıya gizlilik sağlamamaktadır. Transparent proxy kullanıcının bilgisayarında spesifik olarak konfigüre edilmemektedir.
Anonymous Proxy türündeki sunucular kullanıcının orijinal IP adresini saklamamaktadır ancak birçok kullanıcıya yeterli bir miktarda anonimlik sağlamaktadır. Anonymous proxylerin olumsuz noktası ise kolay bir şekilde fark edilebilmektedir.
Distorting Proxy kendisini bir proxy sunucusu olarak göstermektedir ve HTTP başlıklarını modifiye ederek orijinal IP adresini maskelemektedir.
Tunneling Proxy sunucular ise kullanıcı sorgularını ve bu sorgulara dönen cevaplara herhangi bir müdahalede bulunmamaktadır. Bu proxyler aynı zamanda gateway proxyler olarak da bilinmektedir.
Forward Proxy sunucuları, kullanıcıların sorgularına cevap vererek internette yer alan çok sayıdaki kaynaktan istenileni getirmektedir. Forward proxy sunucuları aynı zamanda internet-facing proxy olarak da bilinmektedir.
Open Proxy ise forward proxy sunucularına ait bir kategoridir ve internet kullanıcıların sorgulamalarını ele almaktadır. Bu arada anonim açık proxyler genellikle kullanıcınını gizliliğini sağlamak için IP adreslerini gizlemektedir.
Reverse Proxy, vekil sunucu olarak da bilinen reverse proxyler genellikle internetten gelen sorguları alır ve onları dahili ağ sunucularına iletmektedir. Reverse proxy sunucuları gelen sorguları sorguları bir ya da birden fazla proxy sunucusuna iletir ve cevabı kullanıcının bilgisayarına yönlendirir. Bu süreçte kullanıcı gelen cevabın kaynağı hakkında herhangi bir bilgiye sahip değildir.
Proxy Sunucusu Neden Kullanılır?
Proxy sunucuları hem şirketler hem de ev kullanıcıları tarafından kullanılabilmektedir ve çeşitli nedenlerle tercih edilmektedir.
Çalışanların ya da çocukların internet kullanımını kontrol etme: İşletmeler ya da aileler proxy sunucuları ile çalışanlarının ya da çocuklarının interneti nasıl kullandığını kontrol edebilir ya da izleyebilir. İşletmelerin büyük bir çoğunluğu mesai saatleri içerisinde bazı sosyal medya ağları gibi dikkat dağıtıcı internet sitelerine girilmesini istemektedir. Proxy sunucusu ile bu sitelere giden sorgular yeniden yönlendirilerek kullanıcıların bu siteyi ziyaret etmesi engellenmektedir. Ayrıca internet siteleri engellenmese bile kullanıcının tüm internet sorguları izlenebilmekte ve kayıt altına alınabilmektedir. Bu şekilde kullanıcının hangi internet sitesine girmek istediği ya da o internet sitesini ne kadar süre ile ziyaret ettiği görülebilmektedir.
Bantgenişliği tasarrufu ve yüksek hız: İşletmeler, iyi bir proxy sunucusu ile beraber genel ağ performansını önemli ölçüde iyileştirebilmektedir. Proxy sunucuları popüler internet sitelerinin birer kopyasını yerel depolama alanına saklayarak internet sitesine bir dahaki ziyarette sitenin çok daha hızlı bir şekilde yüklenmesini sağlamaktadır. Bir diğer artısı ise aynı internet sitesine 100 çalışan aynı anda girmeye çalıştığında proxy sunucusu internet sitesinin yer aldığı sunucuya tek bir sorgu göndermektedir ancak sonucu 100 çalışana dağıtmaktadır. Bu da şirketin ağ performansının hem daha iyi olmasını hem de bantgenişliğinden tasarruf etmesini sağlamaktadır.
Gizlilik yararları: Bireyler ya da işletmeler internet ziyaretlerini proxy sunucuları sayesinde daha gizli bir şekilde yapabilmektedir. Bazı proxy sunucuları IP adresini değiştirirken bazı sunucular internet sorgusunu içerdiği sorguyu belirlemektedir. Bunun sonucunda sorgu gönderilen sunucu orijinal isteğin kimden geldiğini belirleyememektedir ve bu da kişisel bilgilerin gizlenmektedir. Bu sayede internet siteleri kullanıcıların internet alışkanlıklarını takip etmede daha zorluk yaşamaktadır.
Yasaklı kaynaklara erişim: Proxy sunucuları şirketler ya da devletler tarafından kısıtlanmış içeriğe erişim sağlamayı mümkün hale getirmektedir. Herhangi bir sebeple engellenmiş bir internet sitesine erişmek için proxy sunucuları kullanılmaktadır ve bu sayede sansür ortadan kaldırılmaktadır.
Proxy Sunucusunun Riskleri
Proxy sunucusu kullanmanın birçok avantajı olduğu gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Ancak bu dezavantajların bazıları doğru proxy sunucusu seçimi ile ortadan kaldırılabilmektedir.
Ücretsiz proxy sunucuları her ne kadar reklam bazlı gelir modeline de sahip olsa da ücretsiz proxy sunucularına genellikle büyük bir yatırım yapılmamaktadır. Bu nedenle özellikle donanımda ve şifrelemede bazı problemler olabilmektedir. Ayrıca çeşitli performans problemleri ve veri güvenliği problemleri de görülebilmektedir. Bu nedenle ücretsiz proxy sunucularına dikkatle yaklaşmak gerekmektedir.
İnternet geçmişini saklanması da bu riskler arasında yer almaktadır. Proxy sunucuları kullanıcıların orijinal IP adreslerine sahiptir ve internette sorgulanan veriler lokal olarak şifrelenmemiş bir şekilde saklanır. Bu şekilde saklanması güvenlik açıklarına neden olabilmektedir. Ayrıca bazı kuruluşlar bu verileri çeşitli reklam ağlarına para karşılığında satmaktadır.
Risklerden birisi ise şifrelemedir. Şifrelemenin yer almadığı bir proxy sunucusu kullanıldığında aslında o proxy sunucusunu kullanmaya gerek yoktur. Bu durumda kullanıcıların internet sorguları düz metin olarak gönderilmektedir. Bu iletişimi dinleyen herhangi birisi kullanıcı adı, şifre, kredi kartı ya da kimlik bilgileri gibi çeşitli bilgileri alabilmektedir. Bu nedenle proxy sunucusunu kullanmadan önce tamamen şifrelenmiş olduğundan emin olmak gerekmektedir.
