Sunucu ağ üzerinden istemci olarak bilinen diğer bilgisayarlara kaynak, veri servis ya da program sunan bilgisayar ya da sistemdir. Teorik olarak ne zaman bir bilgisayar istemci makineleri ile kaynaklarını paylaşırsa bu bilgisayar sunucu olarak kabul edilmektedir. Web sunucu, mail sunucu ya da sanal sunucu gibi farklı türde sunucular bulunmaktadır. Bir sistem başka bir sisteme kaynaklarını sunarken aynı zamanda başka sistemin kaynaklarını kullanabilir. Bu durumda sistem hem sunucu olarak davranırken aynı zamanda istemci olarak da davranmaktadır. Bir sistemin sunucu olarak çalışması için cihazın istemcinin ağ üzerinden gönderdiği isteklere cevap vermeye yönelik programlanması gerekmektedir. Bu bir işletim sistemiyle, bir uygulama ile ya da her ikisi ile mümkün olabilmektedir.
Sunucu Türleri
Sunucuların türleri hizmet ettikleri amaca göre değişiklik göstermektedir. Birçok ağ bir ya da birden fazla sunucu tipini bünyesinde barındırmaktadır. En sık karşılaşılan belli başlı bazı sunucu türleri bulunmaktadır.
Dosya Sunucusu
Dosya sunucuları dosyaları saklar ve dağıtır. Çok sayıda istemci ya da kullanıcı sunucuda barındırılan dosyaları paylaşır. Buna ek olarak merkezi bir şekilde depolanan dosyalar aynı zamanda yedek almayı kolaylaştırmaktadır. Ayrıca güvenliği sağlamak için gerekli olan önlemler daha kolay bir şekilde alınabilmektedir. Dosya sunucularında maksimum seviye performans almak için okuma ve yazma hızları üst seviyede olan depolama birimleri kullanılmaktadır.
Yazıcı Sunucusu
Yazıcı sunucuları, yazıcı özelliklerini yönetmeye ve dağıtmaya yönelik kullanılan sunuculardır. Bir yerdeki tüm bilgisayarlara yazıcı bağlamak yerine çok sayıda kullanıcı için tek bir yazıcı sunucusu oluşturmak yeterlidir. Günümüzde bazı büyük ve üst seviye yazıcılar kendi üzerinde kurulu sunucu ile gelmektedir. Bu sayede ekstra bir bilgisayarı sunucu olarak kullanmaya gerek kalmamaktadır. Bu varsayılan sunucu da istemcilerden gelen yazdırma isteklerine cevap vermektedir.
Uygulama Sunucusu
Uygulama sunucuları uygulamaları yerel olarak çalıştıran bilgisayarlar yerine sunucuların kullanılmasıyla ortaya çıkmıştır. Uygulama sunucuları genellikle çok sayıda kullanıcı tarafından paylaşılan ve çok kaynak isteyen uygulamalar için kullanılmaktadır. Bu sayede uygulamaları çalışır halde tutmak için her bir istemciye gerekli olan yeterli kaynağı yerel olarak bulundurma ihtiyacı ortadan kalkmaktadır. Ayrıca birden fazla bilgisayarda yazılımı kurma ve yönetme problemi de uygulama sunucusu ile geride kalmaktadır.
DNS Sunucusu
Domain Name Server ya da DNS sunucusu istemci bilgisayarlarından gelen alan adlarını IP adreslerine çeviren uygulama sunucularıdır. DNS sistemi dünya çapına yayılmış DNS sunucuları ile mümkün olabilmektedir. Ne zaman bir istemci sistemin adresini istese bu isteğini DNS sunucusuna alan adı ile gönderir. DNS sunucusu ise bu isteği doğru kaynağa yönlendirmektedir.
Mail Sunucusu
Mail sunucusu çok yaygın olarak kullanılan bir uygulama sunucusu türüdür. Mail sunucuları gönderilmiş e-postayı alır ve kullanıcının istemcisi bu e-postaları isteyene kadar depolar. Mail sunucusu sürekli olarak ağa bağlı bir sunucusudur. Her istemci cihazının kendi mail alt sistemi olması yerine tek bir sunucuda mailin toplanması ve buradan istemcilere dağıtılması aynı zamanda kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını da sağlamaktadır.
Veritabanı Sunucusu
Şirketler, kullanıcılar ve diğer servisler tarafından kullanılan veri miktarı baş döndürücüdür. Bu kadar çok veri veritabanınlarında saklanmaktadır. Veritabanlarının herhangi bir zamanda herhangi bir istemci tarafından ulaşılabilir olması gerekmektedir. Ayrıca barındırdıkları veri bakımından da yüksek kapasiteli depolamaya ihtiyaç duymaktadır. Veritabanı sunucuları çeşitli veritabanı uygulamaları çalıştırmaktadır ve istemcilerden gelen sayısız isteğe cevap vermektedir. En popüler veritabanı sunucusu uygulamaları arasında Oracle, Microsoft SQL Server, DB2 ve Informix gibi uygulamalar yer almaktadır.
Sanal Sunucular
Sanal sunucular özellikle son yıllarda çok yaygınlaşmıştır. Geleneksel sunucular bir işletim sistemi kurulmuş donanımken sanal sunucular hypervisor adı verilen özel yazılımlar tarafından tanımlandığı şekilde varolmaktadır. Her hypervisor tek seferde yüzlerce ve hatta binlerce sanal sunucuyu çalıştırabilir. Hypervisor sunucuya sanal donanımı gösterir ve sanal sunucu, sanal donanımı normal bir şekilde kullanır. Hypervisor ise gerekli olan işlem gücünü ve depolama alanını tüm sanal sunucular tarafından paylaşılan gerçek depolamadan sağlar.
Proxy Sunucusu
Proxy sunucusu istemci ile sunucu arasında aracı görevini üstlenmektedir. Bu sunucu genellikle istemci veya sunucuları güvenlik nedeniyle izole etmeye yönelik kullanılmaktadır. Proxy sunucusu istemciden gelen isteğe direkt olarak yanıt vermek yerine bu isteği başka bir sunucuya iletir. Daha sonra bu isteğe gelen cevabı orijinal sunucudan alır ve kendi üzerinden istemciye geri gönderir. Bu şekilde hem istemci hem de sunucu birbirine direkt olarak bağlanmamaktadır.
İzleme ve Yönetim Sunucuları
Bazı sunucular diğer sistemleri ya da istemcileri izlemek ya da yönetmek için kullanılmaktadır. Bunun için farklı sunucu türleri yer almaktadır. Büyük bir çoğunluğu ağı dinleyerek her istemcinin isteğini ve sunucu cevabını takip eder. Bazıları ise bu veriyi kendi üzerinde barındırmaz. Bu yöntemle izleme sunucusu ağdaki tüm trafiği bu trafiğe müdahale etmeden dinler. Bu sunucular genellikle ağ yöneticisi gibi yetkili kişiler tarafından gelen isteklere cevap vermektedir.
